اشتباه در موضوع قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه و انگلستان: رساله برای دریافت درجه دكترای تخصصی حقوق خصوصی

اشتباه در موضوع قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه و انگلستان: رساله برای دریافت درجه دكترای تخصصی حقوق خصوصی

رشته حقوق در میان داوطلبان رشته انسانی از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. تیم دیجی لود پایان نامه ای در مقطع دکترای تخصصی حقوق خصوصی  با موضوع ” اشتباه در موضوع قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه و انگلستان ” برای شما عزیزان فراهم کرده است. همچنین شما می توانید در میان مجموعه کامل از پایان نامه های رشته حقوق که تیم مسترداک گرداوری کرده است ، مناسب ترین پایان نامه را تهیه کنید و از آن به نحو احسن بهره مند شوید. برای راحتی شما دانشجویان گرامی ، پایان نامه ها در قالب ورد بوده و کاملا قابل ویرایش است.

 

چکیده پایان نامه اشتباه در موضوع قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه و انگلستان :

ماهیت پیچیده اشتباه نه­ تنها باعث اختلاف نظر حقوق­دانان درخصوص مبانی و آثار آن شده است، بلکه قانون­گذار نیز نتوانسته است در این ارتباط تصمیم قاطعی اتخاذ کند. اگرچه اصولاً اشتباه (موضوعی و حکمی) با شرایطی (۱- عدم صدمه به ارکان قرارداد ۲- خلاف امتنان نبودن) عذر تلقّی می­شود و مآلاً هیچ تأثیری در قرارداد ندارد، لیکن اغلب اوقات به­ خاطر فقدان این شرایط قرارداد را متأثر می­سازد. از آن­جا که آثار اشتباه و شرایط تأثیر آن و نیز تعیین مفهوم خود موضوع معامله به ­شدت متأثر از مبنای مورد انتخاب برای اشتباه می باشد، بررسی مبانی اشتباه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

به­ طورکلی مبانی اشتباه بدین شرح است:

۱) مبنای اراده و عیب آن: براساس این مبنا، که مبنای پذیرفته شده در حقوق ایران می­باشد، اثر اشتباه براساس لطمه ­ای که به اجزای اراده وارد می شود، تعیین می­گردد. اگر اشتباه، قصد را که مفهومی منجز است از میان بردارد، سبب بطلان و اگر به رضا که مفهومی مشکک می­باشد، ایراد وارد آورد، باعث خیار فسخ می­شود. به­لحاظ تاریخی چون در فقه اسلامی و بالطبع حقوق ایران از قدیم حاکمیت اراده مورد قبول بوده، برخلاف حقوق روم و حقوق قدیم فرانسه و انگلستان، اشتباه نیز مورد اعتنا و منشاء اثر بوده است. این درحالی است که به­ موازات تغییر نگاه در این دو نظام حقوقی نسبت به اراده، دیدگاه­ها درخصوص اشتباه نیز تغییر کرده است. ۲) قاعده لزوم تطابق ایجاب و قبول: در این مبنا که در هر سه نظام، به­ خصوص نظام حقوقی انگلیس، مورد قبول است؛ اشتباه نه به ­عنوان عیب اراده، بلکه به­ عنوان عیب تراضی قابل بحث است. ۳) قاعده اخلاقی و مصلحت اجتماعی: این دو مبنا که اولی در حقوق فرانسه و دومی در حقوق انگلستان مطرح می­باشد، بدین معنا است که در تعیین و جعل آثار اشتباه، نباید تنها مقتضیات اراده را مدّنظر قرار داد؛ بلکه باید به قواعد اخلاقی و ملاحظات اجتماعی و نظم عمومی هم توجه لازم را مبذول داشت. در حقوق ما مبنای اراده، که به ­طور سنتی به­ عنوان مبنای اصلی پذیرفته شده، قویاً مانع تأثیر دو مبنای اخیر در مرحله ثبوت می­شود، هرچندکه از نتایج این دو مبنا، می­توان در مرحله اثباتی اشتباه بهره جست.

لازم به ذکر است مراد از اشتباه در موضوع قرارداد، اشتباه در هر امری است که به­ نحوی می­تواند موضوع قرارداد (و نه تعهد) قرار بگیرد؛ اعم از اموال مادی و غیر مادی و حقوق و یا کار و عمل فیزیکی و یا حقوقی.

 

از جمله ویژگی­ها این تحقیق می­توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• پرداختن به سابقه تاریخی اراده و اشتباه
• بررسی تقریباً همه مباحث در هر سه نظام حقوقی ایران، فرانسه و انگلستان
• عمیق شدن در مباحث فقهی
• جدید بودن تحقیق از جهت معرفی مبانی جدید در این زمینه
• نگاه انتقادی و تحلیلی نسبت به هر سه نظام حقوقی
• پرداختن به مسائل معتنابه با ارائه مثال­های مبتلابه
• استفاده تقریباً جامع از انواع دلایل و برهان­ها اعم از دلایل لفظی و منطقی، استدلال­های اصولی و فلسفی و فقهی و نگاه تطبیقی و تاریخی
• متنوع و جامع بودن منابع تحقیقی
• ارائه تبیین جدید درخصوص وحدت و تعدد موضوع معامله و موضوع تعهد
• بررسی تحلیلی دو قاعده «عذر بودن اشتباه» و «جهل به قانون رافع مسؤولیت نیست»
• ارائه تعریف اصطلاحی جدید از اشتباه
• ارائه و تبیین مبنایی جدید برای نظریة اشتباه تحت عنوان «عیب تراضی»
• معرفی دو مبنای جدید و خارجی یعنی قواعد اخلاقی و ملاحظات اجتماعی برای اشتباه
• برسی تحلیلی اراده و نظام دادن به قواعد مختلف حوزه قواعد عمومی قراردادها در چهارچوب تحلیل روانی و حقوقی اراده
•  از آن­جا که تقسیم ثنایی در منطق با ترجیح بیشتری پیشنهاد می­شود،

تحقیق را در دو بخش ارائه کردیم:

بخش نخست که تحت عنوان شناخت موضوع می­باشد، متکفل مباحث مقدماتی و تصوّری رساله می­باشد. این بخش مشتمل بر سه فصل است. در فصل نخست، تاریخچه اشتباه با محوریت اراده مورد بررسی قرار گرفته است. بدون شک بدون اطلاع از تاریخچه اشتباه، نمی­توان در بررسی مبانی آن، چندان قرین توفیق بود. در فصل دوم به بررسی مفاهیم مختلف پرداختیم. در میان مفاهیم گوناگون، دو مفهوم جهل و اشتباه از یک طرف و مفهوم موضوع معامله از طرف دیگر، عمده بحث در این فصل را به خود اختصاص داده­اند. البته پرداختن به مفاهیم مرتبط با اشتباه نیز برای روشن شدن مفهوم خود اشتباه ضروری به نظر می­رسید، هم­چنان­که پرداختن به موضوع معامله بدون بررسی خود موضوع معامله، نمی­توانست قابل قبول باشد. هدف اصلی در بررسی مفهوم خود موضوع معامله، شناخت خود موضوع معامله در ورای مکاتب مادی و شخصی و مختلط می­باشد. در فصل سوم به تقسیمات مختلف اشتباه در سه نظام حقوقی پرداخته ایم. بررسی این تقسیمات به تفکیک نظام حقوقی، فرصتی است تا از زاویه دیدی جدید و جامع، به مسأله اشتباه در هر یک از این سه نظام حقوقی، نگریسته شود.

بخش دوم رساله تحت عنوان «مبانی و آثار و شرایط اشتباه در موضوع معامله»، دربرگیرنده پنج فصل می­باشد. در چهار فصل نخست هرچند تأکید اصلی بر مبانی اشتباه بوده است، ولی به آثار اشتباه نیز به­طور کامل پرداخته شده است. فصل نخست با عنوان اشتباه و اراده، نه­ تنها در بخش دوم بلکه در تمام رساله، مهم­ترین فصل به ­حساب می­آید. درواقع مبنای اراده که مهم­ترین مبنای اشتباه و بلکه مبنای وحید اشتباه در حقوق ایران (البته با اندکی تسامح چراکه مبنای عیب تراضی نیز در حقوق ایران دارای اصالت است) به­حساب می­آید و اساس پایه­ های استدلالی این تحقیق در آن­جا نضج گرفته است، همه و همه در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل فلسفی، کلامی، روانی، اخلاقی و حقوقی اشتباه از یک طرف و قواعد مبتنی بر اراده از طرف دیگر، همگی به ­نحوی گویا، در این فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم، قاعده «تطابق ایجاب و قبول»، به ­عنوان مبنای دیگری برای اشتباه، که نوعاً در حقوق انگلستان مورد تأکید است، مورد مطالعه قرار گرفته است.

مبانی و قواعد اخلاقی که اساساً در حقوق فرانسه مورد تأکید هستند، به ­عنوان مبنای سوم اشتباه در موضوع معامله، در فصل سوم این بخش مورد مداقّه قرار خواهد گرفت. در فصل چهارم با عنوان نظریه ­های دیگر، به سایر نظریه­ ها و مصالح مرتبط پرداخته شده است که از مهم­ترین آن­ها، قاعده لا ضرر می­باشد. در فصل نهایی این بخش، شرایط تأثیر اشتباه مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی شرایط تأثیر اشتباه، به­ وضوح نقش انتخاب هر مبنا را در تعیین نوع شرایط تأثیر اشتباه مشاهده خواهیم کرد. در پایان، اهم نتایج تحقیق را به­ طور خلاصه برشماردیم تا اشراف بر نتایج تحقیق، برای خوانندگان راحت ­تر و با سرعت بیشتری امکان یابد.

 

فهرست مطالب پایان نامه اشتباه در موضوع قرارداد:

مقدمه: ‌أ

بخش نخست: شناخت موضوع   ۱۳

فصل نخست: تاریخچه اشتباه ۱۴

گفتار نخست: تاریخچه اشتباه در حقوق روم  ۱۴

گفتار دوم: تاریخچه اشتباه در حقوق فرانسه  ۲۴

گفتار سوم: تاریخچه اشتباه در حقوق انگلیس     ۳۰

گفتار چهارم: تاریخچه اشتباه در حقوق ایران  ۴۱

مبحث اول: تاریخچه اشتباه قبل از ورود اسلام به ایران  ۴۱

مبحث دوم: تاریخچه اشتباه بعد از ورود اسلام به ایران  ۴۶

بند اول- دوران حاکمیت فقه و فقها ۴۷

بند دوم- دوران حاکمیت قانون و مجلس     ۴۹

فصل دوم: مفاهیم و تعاریف    ۵۷

گفتار نخست: مفهوم اشتباه ۵۹

مبحث نخست: مفهوم لغوی   ۵۹

مبحث دوم: مفهوم اصطلاحی   ۶۲

گفتار دوم: مفاهیم مرتبط   ۷۱

مبحث اول: جهل   ۷۲

بند نخست- مفهوم جهل   ۷۲

بند دوم- تفاوت اشتباه و جهل   ۸۰

مبحث دوم: شبهه  ۸۱

بند نخست- مفهوم شبهه  ۸۱

بند دوم- تفاوت اشتباه و شبهه  ۸۳

مبحث سوم: مفاهیم دیگر  ۸۳

بند نخست- خطاء  ۸۳

بند دوم- غلط   ۸۵

بند سوم- سفه (سفاهت) ۸۶

بند چهارم- حمق (حماقت) ۸۸

بند پنجم- سهو  ۸۹

بند ششم- غفلت    ۹۰

بند هفتم- غرور و غبن   ۹۱

بند هشتم- تردید  ۹۲

بند نهم- وهم و ابهام  ۹۳

بند دهم- نسیان  ۹۴

گفتار سوم: موضوع معامله  ۹۵

مبحث نخست: موضوع تعهد  ۹۶

مبحث دوم: مورد معامله (موضوع معامله) ۹۹

مبحث سوم: خود موضوع معامله  ۱۰۴

بند نخست‏- نظرية نوعي (مكتب مادي) ۱۰۸

بند دوم- نظریة شخصی   ۱۲۲

بند سوم- نظریة مختلط   ۱۲۸

فصل سوم: تقسیمات اشتباه (اقسام اشتباه)  ۱۳۳

گفتار نخست: تقسیمات اشتباه در حقوق ایران  ۱۳۴

مبحث نخست: تقسیمات اشتباه بر حسب ماهيت آن (متعلَّق آن) ۱۳۵

بند نخست- اشتباه حکمی   ۱۳۶

الف- ادله عذر نبودن اشتباه ۱۳۹

ب- ادله عذر ‌بودن اشتباه ۱۴۱

بند دوم- اشتباه موضوعي   ۱۵۳

الف- اشتباه در موضوع معامله  ۱۵۴

ب- اشتباه در شخص طرف معامله  ۱۵۴

ج- اشتباه در نوع معامله  ۱۵۵

د- اشتباه در انگيزه ۱۵۶

ﻫ- اشتباه در جهت    ۱۵۷

مبحث دوم: تقسیمات اشتباه بر حسب اثر آن  ۱۵۸

بند نخست- اشتباهات موجب بطلان  ۱۶۰

بند دوم- اشتباهات موجب خيار  ۱۶۳

بند سوم- اشتباهات بي‌اثر  ۱۶۴

گفتار دوم: تقسيمات اشتباه در حقوق فرانسه  ۱۶۶

مبحث نخست: تقسيم اشتباه بر حسب ماهيت آن  ۱۶۸

مبحث دوم: تقسيم اشتباه بر حسب اثر آن  ۱۷۰

بند نخست- اشتباه مانع  ۱۷۰

بند دوم- اشتباه عيب رضايت    ۱۷۱

بند سوم- اشتباه بي‌اثر  ۱۷۲

گفتار سوم: تقسیمات اشتباه در حقوق انگلیس     ۱۷۳

مبحث نخست: تقسیمات اشتباه بر حسب مشترک، دوجانبه و يکجانبه بودن آن  ۱۷۵

بند نخست- اشتباه مشترک     ۱۷۶

بند دوم- اشتباه دوجانبه  ۱۷۸

بند سوم- اشتباه يکجانبه  ۱۷۹

مبحث دوم: تقسيمات اشتباه بر حسب تأثير آن  ۱۸۰

بند نخست- اشتباه موجب قابليت ابطال  ۱۸۰

بند دوم- اشتباه موجب بطلان  ۱۸۲

بخش دوم: مبانی و آثار و شرایط تأثیر اشتباه در موضوع معامله  ۱۸۶

فصل نخست: اراده بهعنوان مبنای تأثیر اشتباه ۱۸۸

گفتار نخست: تحلیل اراده ۱۸۹

مبحث نخست: ماهیت اراده ۱۹۱

بند نخست- ماهیت فلسفی و کلامی اراده ۱۹۱

بند دوم- ماهیت روانی و اخلاقی اراده ۲۰۲

مبحث دوم: تحلیل حقوقی اراده ۲۰۷

بند نخست- اجزای اراده ۲۰۷

الف- رضا ۲۱۰

ب- قصد  ۲۱۶

بند دوم- تحلیل اراده ۲۲۵

گفتار دوم: قواعد مبتنی بر اراده ۲۳۱

مبحث نخست: تبعیت عقد از قصد  ۲۳۱

مبحث دوم: تجارت عن تراض     ۲۴۴

مبحث سوم: شرط ضمنی   ۲۵۲

گفتار سوم: تأملاتی درخصوص اراده ۲۶۳

مبحث نخست: اقسام اراده ۲۶۳

مبحث دوم: حاکمیت اراده و آزادی قراردادها ۲۷۱

مبحث سوم: محدودیتهای اصل حاکمیت اراده ۲۷۴

مبحث چهارم: عیوب اراده ۲۷۷

بند نخست- عیوب مانع قصد  ۲۸۱

بند دوم- عیوب مانع رضا ۲۸۱

بند سوم- عیوب مانع کمال رضا ۲۸۴

فصل دوم: قاعده لزوم تطابق ایجاب و قبول بهعنوان مبنای تأثیر اشتباه ۲۸۵

گفتار نخست: تطابق دو اراده در حقوق ایران  ۲۸۵

مبحث نخست: تبیین قاعده تطابق ایجاب و قبول  ۲۸۵

مبحث دوم: قلمروی قاعده ۲۹۳

گفتار دوم: تطابق دو اراده در حقوق انگلستان  ۲۹۹

فصل سوم: مباني و قواعد اخلاقي   ۳۰۴

گفتار نخست: قاعدة اخلاقي و اشتباه ۳۰۶

گفتار دوم: حسن نيّت و سوء نيّت    ۳۱۲

گفتار سوم: رفتارهاي غير اخلاقي طرف ديگر  ۳۲۶

مبحث نخست: تدليس     ۳۲۷

مبحث دوم: توصيف خلاف واقع  ۳۳۹

مبحث سوم: سكوت    ۳۴۲

مبحث چهارم: تقصير طرف ديگر  ۳۴۵

فصل چهارم: نظريه‌هاي ديگر  ۳۴۷

گفتار نخست: لاضرر  ۳۴۷

مبحث نخست: لاضرر يا شرط ضمني بهعنوان مبناي خياراتي مانند عيب و غبن   ۳۴۸

مبحث دوم: جبران خسارت در حقوق انگلستان و فرانسه  ۳۵۴

بند نخست- اصلاح   ۳۵۹

بند دوم- فسخ   ۳۶۰

بند سوم- رد اجرای عین تعهد  ۳۶۲

گفتار دوم: نظریة ساوینی   ۳۶۳

گفتار سوم: نظریة ایرینگ     ۳۶۵

گفتار چهارم: تقدم اشاره یا وصف     ۳۶۸

گفتار پنجم: نظریة علت تعهد  ۳۷۰

گفتار ششم: مصالح دیگر  ۳۷۳

فصل پنجم: شرايط تأثیر اشتباه ۳۷۸

گفتار نخست‏: اساسي بودن اشتباه ۳۷۸

مبحث نخست: مفهوم اساسي بودن اشتباه ۳۷۹

مبحث دوم: ملاكهاي تشخيص     ۳۸۶

مبحث سوم: اشتباه غير اساسي   ۳۹۱

گفتار دوم: وقوع در قلمروي تراضي   ۳۹۲

گفتار سوم: قابل بخشش بودن اشتباه ۴۰۰

گفتار چهارم‏: ساير شرايط   ۴۰۵

مبحث نخست: شرايط عمومي   ۴۰۵

مبحث دوم: شرايط اثباتي اشتباه ۴۰۸

بند نخست- محتمل بودن صدق دعواي اشتباه ۴۱۰

بند دوم- متعارف و معقول بودن اشتباه ۴۱۱

نتیجه: ۴۱۳

کتابنامه: ۴۲۰

منابع فارسی: ۴۲۰

منابع عربی: ۴۲۵

منابع فرانسوی: ۴۳۳

منابع انگلیسی: ۴۳۶

چکیده عربي: ۴۳۹

چکیده فرانسه: ۴۴۰

چکیده انگلیسی: ۴۴۱