تنوع گونه ای سن‌ها در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و حومه : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی حشره شناسی

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.مسترداک در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” تنوع گونه ای سن‌ها ((Heteroptera در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و حومه ” با گرایش حشره شناسي کشاورزی و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

 

چکیده تنوع گونه ای سن‌ها ((Heteroptera در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و حومه:

سن‌ها (Heteroptera) یک گروه از حشرات ساکن در هر دو زیستگاه خشکی و آبي هستند و نقش مهمی در محیط زیست داشته و متنوع‌ترین گروه از Hemiptera با بیش از ۴۲۰۰۰ گونه و ۸۹ خانواده و ۷ گونه مي‌باشند. در اين پژوهش تنوع گونه‌اي سن‌ها (Heteroptera) طی سال‌های ۱۳۹۱ الي ۱۳۹۲ در مزارع مختلف پنبه گرمسار (استان سمنان) و مناطق هم جوار مورد بررسي قرار گرفت. طبق نتايج بدست آمده در مجموع ۱۷ گونه سن متعلق به ۹ خانواده و ۱۵ جنس جمع‌آوری و شناسایی شد. گونه‌يCamptopus lateralis (Germar)  از خانوادهAlydidae ، چهار گونه Anthocoris minki minki (Dohrn)، Orius albidipennis (Reuter)، Orius niger (wolff)، Orius minutus از خانواده Anthocoridae؛ گونه‌يPiesma maculatum  از خانواده Piesmatidae؛ دو گونه‌ی Centrocoris spiniger (Fabricius) ،Phyllomorph lacerata (Herrich-Schaeffer)  از خانواده Coreidae؛ دو  گونه Rhopalus Parumpunstatus (Schilling)،Maccevethus corsicus corsicus (Signoret)  از خانواده Rhopalidae؛ گونه‌Geocoris (Geocoris) megacephalus (Rossi) ‌ از خانواده Geocoridae؛ گونه Spilostethus pandurus (Scopoli) از خانواده Lygaeidae؛ دو گونه Coranus(coranus) aegyptius (Fabricius)،Nagusta goedelii  از خانوادهReduviidae؛ گونه‌يAndrallus spinidens (Fabricius)  و Nezara viridula (Linnaeus) ،Graphosoma semipunctatum از خانوادهPentatomidae  از مزارع پنبه  گرمسار و حومه جمع‌آوري شد. در این پژوهش گونه Nezara viridula (Linnaeus) وOrius albidipennis (Reuter) بعنوان گونه غالب مزارع پنبه گرمسار شناخته شدند.

 

مقدمه تنوع گونه ای سن‌ها در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و حومه 

راسته‌ي سن‌ها Heteroptera یکی از مهمترین راسته‌های حشرات می‌باشد که دارای گونه‌های آفت و شکارگر متعددی می‌باشد که در اکوسیستم‌های کشاورزی دارای اهمیت قابل ملاحظه‌ای می‌باشد برای هر کشوری شناخت فون و فلور یا به عبارت دیگر معرفی ذخایر بیولوژیک از اهمیت زیستی بسیاری برخوردار است مطالعه فون حشرات بعنوان پایه و مبنای حشره شناسی کاربردی دارای اهمیت زیادی از جنبه‌های گوناگون می‌باشد.

راسته‌ي Hemiptera از لحاظ تعداد گونه در رده‌ي حشرات داراي مقام چهارم بوده و شامل ۲۲ خانواده است  كه مهمترين خانواده‌هاي شكارگر در اين راسته شامل Pentatomidae، Miridae،Anthocoridae ، Mesoveliidae،Lygaeidae ،Gerridae ،Velidae ،Reduviidae ، Nabidae بوده اما مهمترين سن‌هاي شكارگر در خانواده‌هاي Anthocoridae،  Miridae، Reduviidae، Lygaeidae، Pentatomidae وجود دارند (Khan  et al., 1990).

يكي از ويژگي‌هاي مهم سن‌هاي شكارگر اين است كه معمولاً ميزبان‌هاي خود را در مراحل مختلف زيستي از تخم تا حشره‌ي كامل مورد حمله قرار مي‌دهند و محتويات بدن آن‌ها را مي‌مکند و در نهايت باعث مرگ آن‌ها مي‌شوند (Schuh and Tater, 1995). از طرفي سن‌ها به دليل تغذيه‌ي توام پوره‌ها و حشرات كامل از طعمه در مقايسه با ساير حشره‌خوارها از كارايي قابل ملاحظه‌اي در كنترل بيولوژيك آفات برخوردار مي‌باشند (Zanuncio et al., 1994).

در برنامه‌هاي كنترل تلفيقي و مبارزه‌ي بيولوژيك، شناسايي گونه يا گونه‌‌هاي غالب مي‌تواند نقش اساسي داشته باشد، به طوري كه در هر منطقه و در مواردي براي مناطق كوهستاني و جلگه‌اي، گونه‌ي غالب متفاوت است. بنابراين در صورت فراهم آمدن امكانات مبارزه‌ي بيولوژيك بايد عامل كنترل بيولوژيكي را پرورش داده و رهاسازي نمود كه در فون آن منطقه نقش غالب داشته باشد (رجبي و ترمه، ۱۳۶۶؛ رجبي و امير نظري، ۱۳۶۷).

علي رغم وجود خانواده‌هاي مضر و آفت گياهي در راسته سن‌ها، خانواده‌هايی از این حشرات داراي فعاليت حشره‌خواری به صورت شكارگري بوده كه برروي طيف وسيعي از آفات گياهی شامل شته‌ها، شپشك‌هاي نباتي، بال ريشكداران، سخت بالپوشان، بالپولكداران و كنه‌ها فعال مي‌باشند. به اين ترتيب اين گروه از سن‌ها داراي اهميت قابل ملاحظه اي در كنترل بيولوژيك آفات هستند (Zanuncio et al,. 1994).

پنبه به عنوان یک محصول کشاورزی ، صنعتی و بازرگانی ، مهم‌ترین و با ارزش‌ترین لیف طبیعی است که از الیاف پوشاننده دانه گیاهی با نام علمیGossypium  به دست می‌آید و منبع الیاف و منشا غذایی با ارزش به ترتیب برای انسان و دام محسوب می شود. پنبه از محصولاتی است که می توان آن را طی چند سال مداوم در یک زمین کاشت بدون آنکه عملکرد آن نقصان یابد. این گیاه مهم صنعتی بسیار گرمادوست بوده و به هوای گرم و یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل ۲۰۰ روزه محتاج است . به طور کلی می‌توان گفت که پنبه از مهمترین محصولات کشاورزی است که علاوه بر تامین مواد اولیه صنایع نساجی و روغن کشی، در اشتغال زایی بخش‌های کشاورزی، صنعت و بازرگانی نقش مهمی ایفا می‌کند. کمتر محصول کشاورزی از نظر قابلیت ایجاد ارزش افزوده و تنوع فراورده‌ها، یارای رقابت با پنبه را دارد.

امروزه استفاده از سموم شيميايي و مبارزه شيميايي در مبارزه با بسياري از آفات گسترش فراواني يافته است. اما با توجه به اثرات سوء اين روش مبارزه روي محيط زيست و دشمنان طبيعي و برهم زدن نظم اكوسيستم، اكثر محققان معتقد هستند كه مديريت تلفيقي آفات راه حل نهايي است (صلواتيان، ۱۳۷۰؛ شجاعي، ۱۳۷۷).به اين ترتيب هدف از اين پژوهش بررسي تنوع گونه‌اي سن‌ها با تاكيد بر شناسايي گونه‌هاي مفيد و شكارگر در مزارع پنبه می باشد.

 

معرفي گياه پنبه و ويژگي‌هاي آن

تاريخچه گياه پنبه

این گیاه از زمان هایدور در نقاط مختلف دنیا که شرایط برای رشد و نمو آن مناسب بوده کشت شده و در کتابها، قدمت کشت آن به حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد بر‌ می‌گردد.مبدا آن به احتمال زیاد هندوستان بوده، این گیاه توسط اعراب به اروپا برده شده و احتمالاً اولین کشور اروپایی که زراعت پنبه در آنجا شروع گردیده اسپانیا می‌باشد و از طریق اسپانیا به مکزیک برده شده است. زراعت پنبه پس از ورود به اروپا در کشور‌های مختلف از قرن ۱۵ تا ۱۷ در صنعت نساجی بریتانیا متداول شده و پس از قرن ۱۸ نیز کشت و صنعت آن در آمریکا شروع شد. در حال حاضر نیز انواع وحشی پنبه در مناطق گرمسیر برخی از کشور‌های جهان وجود دارد.

درباره تاریخچه ورود و کشت پنبه در ایران مطالعات دقیقی به عمل نیامده اما در دوره هخامنشیان کشت و کار این گیاه در این سرزمین مرسوم بوده، و به طور کلی الیاف پنبه به عنوان محصول اصلی و درجه اول و دانه پنبه به عنوان محصول فرعی و درجه دوم،  نقش مهمی در صنعت و تجارت دارند.

 

فهرست مطالب تنوع گونه ای سن‌ها در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و حومه

چکیده ۱

مقدمه  ۲

فصل اول : کلیات

۱-۱- معرفي گياه پنبه و ويژگي‌هاي آن  ۵

۱-۱- ۱- تاريخچه گياه پنبه  ۵

۱-۱-۲- خصوصیات گیاه شناسی پنبه  ۵

۱-۱-۳-  موارد مصرف گياه پنبه  ۶

۱-۱-۴-سازگاری پنبه  ۶

۱-۱-۵-گونه‌های پنبه  ۷

۱-۱-۶- ارقام پنبه  ۸

۱-۱-۷-استان‌های عمده تولیدکننده پنبه  ۸

۱-۱-۸- آفات پنبه  ۹

۱-۲-مشخصات کلی راسته سن‌ها Heteroptera  ۹

۱-۲-۱-ویژگی بال جلودر راسته نیم‌بالپوشان یا سن‌هاHemiptera 11

۱-۲-۲-زیست شناسی سن‌ها Heteroptera  ۱۱

۱-۲-۳-زيستن سن‌ها در مناطق زمستان‌گذراني   ۱۱

۱-۳-سن سبز پنبهNezara viridula  ۱۳

۱-۳-۱- مناطق انتشار  ۱۳

۱-۳-۲-گیاهان میزبان  ۱۳

۱-۳-۳-خسارت   ۱۴

۱-۳-۴-زیست شناسی   ۱۴

۱-۳-۵-روش‌های کنترل  ۱۵

فصل دوم : پیشینه تحقیق

۲-۱-بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌ها راسته (Hemiptera:Heteroptera) در ايران  ۱۸

۲-۱-۱ بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های شکارگر زیرخانواده (Heteroptera: Anthocoridae, Anthocorinae) 18

۲-۱-۲- بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های شکارگر  ۲۰

۲-۱-۳-بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های شکارگرخانواده (Lygaeidae Hemiptera 🙂 20

۲-۱-۴- بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های خانواده‌ (Hemiptera: Nabidae) 21

۲-۱-۵ – بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های خانواده (Hemiptera: Pentatomidae) 21

۲-۱-۶- بررسی فونستیک وتاکسونومیک سن‌های خانواده (Hemiptera: Coreidae) 22

۲-۱-۷-بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌های شکارگر سايرخانواده‌هاي راسته(Hemiptera) 22

۲-۲- بررسی فونستیک و تاکسونومیک سن‌ها (Hemiptera,heteroptera) در خارج ازايران  ۲۴

فصل سوم: فرایند پژوهش

I پژوهش‌های صحرایی   ۳۱

۳-۱ –وسایل و روش‌های نمونه برداری   ۳۱

۳-۱-۱- نمونه برداری به روش تور زدن  ۳۱

۳-۱-۲-نمونه برداری با استفاده از تله های نوری ودلتا ۳۲

۳-۱-۳- نمونه برداری به روش مستقیم  ۳۲

۳-۱-۴- نمونه برداری از خاک    ۳۳

И) پژوهش‌های آزمایشگاهی   ۳۴

۳-۲- تکنیک‌های نگهداری سن‌های جمع آوری شده از مزارع پنبه  ۳۴

۳-۲-۱-روش اتاله کردن سن های جمع آوری شده                                                                                                          ۳۴

۳-۲-۲-روش نگهداری سن ها                                                                                                                                            ۳۵

۳-۲-۳- آماده سازی ژنیتالیاوتهیه اسلاید میکروسکوپی   ۳۵

۳-۳-موقعيت جغرافيايي گرمسار  ۳۶

فصل چهارم: نتایج پژوهش وبحث

۴-۱- جمع‌آوري و شناسايي سن‌هاي فعال در مزارع پنبه شهرستان گرمسار و مناطق اطراف    ۳۹

۴-۱-۱-خانواده سن‌هایAlydidae (Broad- Headed Bug) 39

۴-۱-۲- خانواده سن‌های (Anthocoridae (Flower bugs, minut pirate bugs  ۴۰

۴-۱-۲-۱- اهمیت و رژیم غذایی سن‌های Anthocoridae  ۴۱

۴-۱-۳- خانواده سن‌های  Piesmatidae                                                                                                                         ۴۶

۴-۱-۴-خانواده Coreidaeیا سن‌های پابرگی   ۴۷

۴-۱-۵-خانواده سن‌های (Rhopalidae (Scentless bugs  ۴۹

۴-۱-۵-۱-اهمیت و رژیم غذایی سن‌های Rhopalidae  ۵۱

۴-۱-۶-سن‌های خانواده Geocoridae  ۵۲

۴-۱-۷-خانواده سن‌های بذرLygaeidae (seed bugs) 53

۴-۱-۷-۱-اهمیت و رژیم غذایی خانوادهLygaeidae 53

۴-۱-۸-خانواده سن‌های قاتلReduviidae (Assassian bugs) 54

۴-۱-۸-۱-اهمیت و رژیم غذایی سن‌هایReduviidae  ۵۵

۴-۱-۹-خانواده Pentatomidae یا سن‌های بدبو Stink bugs  ۵۸

۴-۱-۹-۱-اهمیت و رژیم غذایی سن‌های Pentatomidae  ۵۸

۴-۲-ارزيابي تراكم گونه‌هاي مختلف در گرمسار و مناطق اطراف آن  ۶۳

فصل پنجم: پیشنهادات

۵-۱-بحث    ۶۵

۵-۲-پیشنهاداتی در ارتباط با زراعت پنبه  ۶۵

منابع  ۶۷

Abstract 74

 

فهرست شکل ها

شکل ۳-۱- جمع‌آوری سن‌ها به روش تورزدن و تعیین نوع گونه در مناطق مختلف گرمسار  ۳۲

شکل ۳-۲ استفاده از تله نوری شکل ۳-۳ استفاده از تله دلتا ۳۲

شکل۳-۴- جمع‌آوری نمونه‌های کم تحرک بصورت مستقیم از روی بوته های مزارع پنبه  ۳۳

شکل ۳-۵ جمع آوری نمونه از خاک وعلف های هرز حاشیه مزارع  ۳۴

شکل ۳-۶- جداسازی ژنیتالیا گونه های جنسOrius و تهیه پروپاراسیون  ۳۶

شكل ۳-۷- نقشه گرمسار و موقعیت جغرافیایی نقاط نمونه برداری شده شامل روستاهای (هشت آباد، عدل آباد، آرادان، ایوانکی، رشمه، کردوان، ناروهه، سنگاب). ۳۷

شكل۴-۱- سن Camptopus lateralis  ۴۰

شكل۴-۲- سنAnthocoris  ۴۲

شكل۴-۳- سنAnthocoris minki minki 43

شكل۴-۴- سنOrius  ۴۳

شكل۴-۵ –سن Orius albidipennis  ۴۴

شكل۴-۶- سن Orius niger  ۴۶

شکل ۴-۷ – سن Piesma maculatum 47

شکل ۴-۸ – سن Centrocoris spiniger  ۴۸

شکل ۴-۹ – Phyllomorpha  lacerate  ۴۹

شکل ۴-۱۰- سن Maccevethus corsicus corsicus  ۵۰

شکل ۴-۱۱- سن  Rhopalus parumpunctatus  ۵۱

شکل ۴-۱۲- سن Geocoris  ۵۲

شکل ۴-۱۳-Spilostethus pandurus  ۵۴

شکل ۴-۱۴- سنCoranus  ۵۶

شکل ۴-۱۵-Nagusta goedelii 57

شکل۴-۱۶-سنAndrallus spinidens  ۶۰

شکل ۴-۱۷-Nezara viridula  ۶۱

شکل ۴-۱۸-Graphosoma semipunstataum   ۶۲

فهرست جدول

جدول ۱-۱ رتبه‌بندی استان‌های عمده در تولید پنبه در ده‌ساله گذشته (آمار نامه کشاورزی، ۱۳۸۲). ۹

 

فهرست نمودار

نمودار۴-۱- تراكم خانواده‌هاي مختلف سن‌هاي  Heteropteraدر هشت آباد، عدل آباد، آرادان، ایوانکی، رشمه، کردوان، ناروهه، سنگاب گرمسار  ۶۳