پایان نامه کامل در رشته حسابداری با عنوان تاثیر اهرم مالی و نقدینگی بر مدیریت سود

پایان نامه کامل در رشته حسابداری با عنوان تاثیر اهرم مالی و نقدینگی بر مدیریت سود و مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۱-۱. بیان مسئله

سرمایه در گردش از اقلام مهم دارایی های واحدها و بنگاه های اقتصادی تلقی می شود که در تصمیمات مالی نقش قابل توجهی دارد. مفهوم سرمایه در گردش در حقیقت همان دارایی های جاری است که اگر بدهی های جاری از داراییهای جاری کسر شود، خالص سرمایه در گردش محاسبه می شود. سرمایه در گردش به عنوان معیار سنجش توان پرداخت تعهدات کوتاه مدت تلقی می شود. منفی بودن سرمایه در گردش خالص، نشان دهنده پایین تر بودن توان پرداخت تعهدات کوتاه مدت واحد انتفاعی است (خدادادی و کارگر، ۱۳۸۸). در واقع سرمایه در گردش خالص، مصرف آن بخش از دارایی های جاری است که بر بدهی های جاری فزونی دارد و از طریق استقراض بلند مدت و حقوق صاحبان سهام سرمایه پشتیبانی مالی شده است ( پورحیدری و زعفرانیه، ۱۳۹۱).

خالص سرمایه در گردش در سطوح بالاتر می تواند به بهبود عملکرد شرکت ها کمک کند چون از این طریق فروش ها را افزایش می دهد، مانع تعلیق تولید می شود، ارتباط طولانی مدت شرکت با مشتریان را تقویت می کند و در مواقعی که تقاضا پایین است بر تحصیل کالا اثر می گذارد.( بانوس کابالرو و همکاران^[۱]، ۲۰۱۰) . خالص سرمایه در گردش بالاتر به مفهوم آن است که یک شرکت باید سایر راه های تامین مالی سرمایه گذاری در سرمایه در گردش را بیابد ( کیچنیک و همکاران^[۲]، ۲۰۱۱). اما، هزینه های پیچیده ای در افزایش تامین منابع مالی وجود دارد و از این رو تامین مالی خارجی پر هزینه تر از تامین مالی داخلی است.( میرز و ماجلف^[۳]، ۲۰۱۱).

فعالیتهای که شرکتها انجام میدهند معمولاً به سه دسته تقسیم میشوند، فعالیتهای عملیاتی، فعالیتهای سرمایهگذاری و فعالیتهای تأمین مالی. به رغم تفاوتهای مهمی که این سه دسته فعالیت دارند، یک ویژگی مشترکشان آن است که انجام آنها موجب ورود و خروج وجه نقد از شرکت میشود. به عبارت دیگر انجام این فعالیتها از یک طرف مستلزم صرف وجه نقد (خروج وجه نقد) است و از طرف دیگر در آینده جریانهای نقدی به شرکت وارد خواهد کرد(خوش طینت و نمازی، ۱۳۸۳). انجام بسیاری از فعالیتها، به موقع و با کیفیت شدن آنها اغلب منوط به وجود وجه نقد کافی و به موقع است. نیازهای پیشبینی نشده به طور ناگهانی و ناخواسته مطرح میشود و اگر وجه نقد مورد نیاز در شرکت موجود نباشد با سرعت و یکباره نمیتوان از محل دیگری وجه نقد را تأمین کرد. البته اگر شرکتها به منظور مواجه نشدن با کمبود وجه نقد و جلوگیری از خسارتها احتمالی ناشی از آن اقدام به نگهداری بیش از حد وجه نقد بنمایند به دلیل راکد ماندن وجوه شرکت متضرر میشوند(خوش طینت و نمازی، ۱۳۸۳). به طور کلی چهار مرحله اساسی در عملیات شرکت شامل : خرید، تولید، فروش و وصول مطالبات وجود دارد، که ماحصل این فعالیتها در قالب ارقام حسابداری همچون مانده وجه نقد، مانده مطالبات، مانده موجودی کالا و مانده حسابهای پرداختنی نشان داده میشود. تعهدات کوتاه مدتی که طی این فعالیتها ایجاد میشود. میبایست از داراییهای جاری که طی همین دورهها ایجاد میشوند پرداخت شود. که به توانایی شرکت در بازپرداخت این تعهدات کوتاه مدت قدرت نقدینگی شرکت اطلاق میشود(خوش طینت و نمازی، ۱۳۸۳).

با جدا شدن مالكيت از مديريت، مديران به عنوان نماينده مالكان ( سهامداران ) شركت را اداره ميكنند. با شكلگيري رابطه نمايندگي، تضاد منافع بين مديران و سهامداران به وجود آمد. اين بدان معناست كه امكان دارد مديران دست به رفتارهاي فرصت طلبانه زده و تصميماتي را اتخاذ نمايند كه در جهت منافع آنها و عكس منافع سهامداران باشد(مهرانی و همکاران، ۱۳۸۹). صورتهاي مالي بخش اصلي فرايند گزارشگري مالي را تشكيل ميدهد. هدف صورتهاي مالي ارائه اطلاعاتي تلخيص و طبقهبندي شده درباره وضعيت مالي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري است كه براي طيف گسترده از استفاده كنندگان صورتهاي مالي در اتخاذ تصميمات اقتصادي مفيد واقع گردد ( سازمان حسابرسی، ۱۳۸۸).

در صورت دستكاري صورتهاي مالي، به هدف اصلی صورتهاي مالي خدشه وارد شده و زمینههایي چون مدیریت سود، تضاد منافع و عدم تقارن اطلاعاتي بين مالكيت و مديريت از يك طرف و بروز رسواييهاي مالي میشود. براي جلوگيري و كنترل مديريت سود، بايد شناختي عميق از انگيزهها و اهداف اعمال مديريت سود كسب نمود. لذا طی سالهای اخیر تحقيقات زيادي در حوزه مديريت سود انجام شده است. حال اين سوال مطرح ميشود كه آيا امكان دارد اين اطلاعات ارائه شده توسط صورتهاي مالي بطور صحيح ارائه نشوند ؟مسلما با عنايت به وجود زمینههایي چون تضاد منافع و عدم تقارن اطلاعاتي بين مالكيت و مديريت، و بروز رسوایيهاي اخير از جمله ورلدكام، آرتور اندرسن، فاني مي و فردي مك و… امكان تحريفها و دستكاريهاي اطلاعات ارائه شده توسط مديريت وجود دارد. در مباني نظري گزارشگري مالي به نقش اطلاعات و مفيد بودن آن در تصميم گيري افراد اشاره شده است(هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی، ۱۹۷۸). در واقع سوال اساسی این پژوهش این است که اهرم مالی و نقدینگی چه تاثیری بر مدیریت سود و مدیریت سرمایه در گردش شرکتهای پذیرفته شده در بورس ارواق بهادار تهران دارد؟

۱-۲. اهمیت و ضرورت پژوهش

سرمایه گذاری در سرمایه درگردش یک شرکت به عواملی مانند در دسترس بودن منابع مالی داخلی، دستیابی به بازارهای سرمایه و هزینه تامین مالی بستگی دارد. این بدین معنی است که سرمایه گذاری در سرمایه در گردش ممکن است با توجه به منابع مالی در دسترس منجر به عملکرد بالاتر و یا برعکس شود (فازاری و همکاران^[۴]، ۱۹۸۸). کاهش سرمایه گذاری در سرمایه در گردش منجر به کاهش نیاز به تامین مالی و هزینه کمتر سرمایه می شود که وجه نقد در دسترس سهامداران را افزایش می دهد (گانسان^[۵]، ۲۰۰۷). تحقیقات متعددی نشان می دهد که به حداقل رساندن سرمایه گذاری در سرمایه در گردش به دلیل عدم تامین منابع مالی داخلی و ماهیت پر هزینه تامین منابع مالی خارجی منجر به عملکرد بالاتر خواهد شد (بانوس و همکاران، ۲۰۱۴) یعنی خالص سرمایه در گردش پایین تر بر عملکرد تاثیر مثبت دارد. سرمایه در گردش نیاز ضروری برای پوشش دادن هزینه ها قبل از وصول وجوه حاصل از فروش تولیدات است. در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، سرمایه در گردش سهم مهمی در نیازهای مالی بنگاه ها دارد و بنابراین سرمایه در گردش همچون یک منبع درآمدی مهم می تواند از محدودیت های مالی تاثیر پذیرد و بر روی آن تاثیر بگذارد. مدیران برای رسیدن به سرمایه در گردش بهینه باید بده بستان بین بیشینه سازی سودآوری و نقدینگی را کنترل کنند.

از جمله عوامل اساسی در ایجاد تغییرات بنیادی در محیط اقتصادی ایران، میتوان عمومی شدن مالکیت بنگاههای اقتصادی، تأمین مالی از طریق مشارکت عمومی و خصوصی سازی بخشهای دولتی و بنگاههای اقتصادی را نام برد. در چنین شرایطی شفافیت و کیفیت مطلوب اطلاعات مالی، که پایه و اساس تصمیمگیریهای بهینه اقتصادی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و بطور اعم استفاده کنندگان از اطلاعات است، از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد. حال ازیک سو بر اساس تئوری نماینگی مدیران، نمایندگان سهامداران شرکت بوده و بایستی در جهت منافع آنها عمل نمایند. اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت هایی قرار میگیرند که تصمیمهایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارشهای مالی میشوند در واقع مديريت سود زمانی رخ میدهد كه مديران قضاوت خويش را در گزارش گري مالي و در نحوه ثبت وگزارش های مالي بصورتي وارد نمايند كه تغيير در محتواي گزارشهاي مالي، برخي از سهامداران را نسبت به عملكرد اقتصادي شركت گمراه نمايد.

وضعیت نقدینگی اهمیت بسزایی برای سرمایهگذاران و مدیران در ارزیابی آینده شرکت و تأثیر آن در برآورد ریسک و بازدهی سرمایهگذاری و قیمت سهام جهت استفادهکنندگان از صورتهای مالی دارد (ملیک و بریتا[۶]، ۱۹۷۴؛ ریچارد و لافین[۷]، ۱۹۸۰؛ شال من و کاکس[۸]، ۱۹۸۵). شاخصهایی که به ارزیابی وضعیت نقدینگی شرکتها میپردازند، از دیرباز مورد توجه خاص تحلیلگران بوده است (خوش طینت و نمازی، ۱۳۸۳). نقدینگی توانایی شرکت در ایفای تعهدات کوتاه مدت را گویند. به عبارت دیگر رابطه بین وجه نقدی است که در کوتاه مدت در اختیار شرکت قرار خواهد گرفت و وجه نقدی که شرکت به آن نیاز خواهد داشت ( خوشطینت و نمازی، ۱۳۸۳).

با توجه به مطالب مطورحه و مباحث ارائه شده، میتوان گفت بررسی وضعیت نقدینگی از مهمترین مباحث جاری شرکتها و سازمانها برای ادامه حیات در دنیایی پرتلاطم تجارت میباشد. با عنایت به مطالب بالا ضرورت و اهمیت بررسی تاثیر اهرم مالی و نقدینگی بر مدیریت سود و مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان بازار سرمایه منسجم در ایران به وضوح مشخص میگردد.

۱-۳. اهداف پژوهش

هدف اصلی:

تاثیر اهرم مالی و نقدینگی بر مدیریت سود و مدیریت سرمایه در گردش

اهداف فرعی:

هدف فرعی اول : اهرم مالی با مدیریت سود ارتباط منفی دارد.
هدف فرعی دوم : اهرم مالی با مدیریت سرمایه در گردش ارتباط منفی دارد.
هدف فرعی سوم : نقدینگی با مدیریت سود ارتباط منفی دارد.
هدف فرعی چهارم : نقدینگی با مدیریت سرمایه در گردش ارتباط منفی دارد.

۱-۴. فرضیههای پژوهش

فرضیه اصلی : تاثیر اهرم مالی و نقدینگی بر مدیریت سود و مدیریت سرمایه در گردش

فرضیههای فرعی

فرضیه فرعی اول : اهرم مالی با مدیریت سود ارتباط منفی دارد.
فرضیه فرعی دوم : اهرم مالی با مدیریت سرمایه در گردش ارتباط منفی دارد.
فرضیه فرعی سوم : نقدینگی با مدیریت سود ارتباط منفی دارد.
فرضیه فرعی چهارم : نقدینگی با مدیریت سرمایه در گردش ارتباط منفی دارد.

۱-۵. قلمرو پژوهش

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی این تحقیق از ابتدای سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ است.

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی در این تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.

قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی پژوهش حاضر شامل مباحث تامین مالی، مدیریت مالی و مدیریت سرمایهگذاری میباشد.

۱-۶٫ تعاریف متغیرها

اهرم مالی: اهرم در علم مدیریت مالی به معنای روشی برای تکثیر کردن سود یا زیان است. به عبارت دقیق‌تر اهرم به معنی قرض کردن پول به منظور چند برابر کردن درآمد حاصل از داد و ستد است. در محاسبه اهرم مالى به بخش مالى صورت سود و زيان توجه مى‌شود. در اينجا که رابطه بين سود قبل از بهره و ماليات به‌‌عنوان يک متغير مستقل، و سود هر سهم به‌عنوان يک متغير وابسته توجه مى‌شود. درجه اهرم مالى نشان‌دهنده درصد تغيير سود هر سهم در ازاء يک درصد تغيير سود قبل از بهره و ماليات است.

مدیریت سود: عملی عمدی برای اثر گذاری بر فرایند گزارشگری مالی بخاطر کسب سود شخصی است. مدیریت سود، شامل تغییر گزارش‌های مالی جهت گمراه ساختن سهامداران درباره عملکرد اساسی سازمان یا تحت تأثیر قرار دادن پیامدهای قراردادی است که وابسته به ارقام حسابداری گزارش شده می‌باشد.

مدیریت سرمایه در گردش: سرمایه در گردش را میتوان بعنوان تمامی داراییهای کوتاه مدتی که در عملیات روزانه از آنها استفاده بعمل می آید تعریف کرد . این داراییها بدوا از وجوه نقد ، اوراق بهادارقابل فروش ، حسابهای دریافتنی و موجودی کالا تشکیل می شوند . مانده های این حسابها همانطور که در محیط عملیاتی موسسه نسبت به تغییرات حساس میباشند ، بمیزان زیادی قابل تبدیل به یکدیگر هستند . مدیریت مؤثر سرمایه در گردش ، نیازمند برنامه ریزی میان مدت و همینطور عکس العملهای سریع نسبت به تغییرات در پیش بینی ها و شرایط میباشد .